Vijest je brzo dovela do pada vrijednosti dinara koji se juče prodavao i za više od 100 za euro

Beograd - Guverner Narodne banke Srbije (NBS) Radovan Jelašić, na kojeg su investitori gledali kao na stabilizujuću snagu tokom ekonomske krize u kojoj se zemlja nalazi, neočekivano je objavio da podnosi ostavku. Vijest je bila okidač da dinar, brzo nakon toga, padne na najniži nivo svih vremena, a uticaće i na investitore, koji su još oprezni u vezi sa ekonomskom budućnošću Srbije.

Jelašić je rekao da će ostati na poziciji dok ne bude imenovan njegov nasljednik, ali nije bilo zvaničnog komentara kada se to može očekivati.

- Strani investitori neće biti srećni zbog ovoga (ostavke), zato što je Jelašić bio dobro povezan i sa investitorima i sa finansijskim institucijama, kao što su Svjetska banka i MMF - rekao je Đorđe Đukić, bivši član NBS.

Iznenađujuća vijest na redovnoj konferenciji za novinare, došla je nakon mjeseci kritika kojima je NBS bila izložena od nekih kompanija i naslova u uglednim medijima da se dinar približava najnižoj vrijednosti u istoriji (100:1 - odnos sa eurom).

Vijest je brzo dovela do toga da se dinar prodaje i za više od 100, iako je ranije tokom dana vrijedio 99,5.

- Nedavno je bio izložen velikom pritisku da interveniše da bi zaustavio gubitke i to je možda razlog (za odlazak) - rekao je Ivan Nikolić iz tink-tenk organizacije Ekonomski institut.

- Poslao je signal da nema stabilnosti - dodao je Nikolić.

Jelašić je rekao da je odluka o ostavci definitivna i o njoj je obavijestio i predsjednika i premijera.

- Proveo sam na ovoj funkciji pun mandat, plus godinu - rekao je Jelašić „Rojtersu” u kratkom razgovoru nakon konferencije za novinare, dodajući da je to učinio „iz ličnih razloga i da nema mjesta za spekulacije”.

Guverner kojem bi drugi mandat istekao 2012. godine, rekao je da će ostati na toj poziciji dok parlament ne imenuje njegovog nasljednika.

- Ovo je loš signal o kredibilnosti finansijskog sektora, takođe je loš signal u vezi sa suverenošću NBS - rekao je za Rojters Guverner Centralne banke Kosova Hašim Redžepi.

Jelašić je bio na različitim pozicijama u odnosu na premijera Mirka Cvetkovića u vezi sa tempom reformi i fiskalnom disciplinom neophodnom da bi se obezbijedio ekonomski rast u Srbiji. Izražavajući žaljenje zbog guvernerove odluke, iz Cvetkovićevog kabineta saopšteno je da su „neslaganja bila rješavana konstruktivnim dijalogom i da su odnosi NBS i Vlade generalno dobri”.

Milojko Arsić, član supervizorskog borda NBS rekao je da je prerano govoriti ko bi mogao da naslijedi Jelašića.

- Ovo ne bi trebalo da vodi ka bilo kakvoj značajnijoj promjeni monetarne politike i centralna banka ne bi trebala da se nađe pod bilo kakvim uticajem vlade i političkih ili nekih drugih elita - rekao je Arsić.

Politički pritisci ili lični razlozi

Bez obzira na to što je guverner dva puta rekao da ostavku podnosi iz ličnih razloga, ekonomista Goran Nikolić iz tink-tenk organizacije Institut za evropske studije smatra da je bilo političkih pritisaka na Jelašića i NBS.

- Kurs je padao u posljednje vrijeme, bilo je dosta političkih i pritisaka od biznis lobija da je NBS trošila malo deviznih rezervi na odbranu kursa dinara. Fleksibilna kamatna politika u pravcu slabljenja dinara smetala je onim firmama koje su mnogo zadužene - rekao je Nikolić.

I lider Liberalno-demokratske partije Čedomir Jovanović smatra da je ostavka guvernera data pod „pritiskom politike koja insistira na demagogiji i populizmu”.

- Jelašićevo povlačenje samo je prva u nizu cijena koje će Srbija morati da plati i koje će biti sve veće zbog odsustva jasnog plana i činjenice da se vlast u ovoj zemlji ponaša na način koji je neprihvatljiv za situaciju u kojoj se nalazimo - kazao je Jovanović.

Uz podsjećanje da je u posljednje vrijeme bilo dosta varnica na relaciji Vlada Srbije - guverner, Miloš Aligrudić iz Demokratske stranke Srbije kaže da je „Vlada nagovarala NBS da troši devizne rezerve bez strategije za pokrivanje deficita i poboljšanje privredne situacije”.