Лијеп чланак Монда

Banjaluka je danas najveći grad u Republici Srpskoj, drugi najveći grad u BiH, poznat po rijeci Vrbas, tvrđavi Kastel, zelenim alejama, lijepim ženama… Osim ovih opšte poznatih stvari, pročitajte još ponešto o ovom gradu i njegovim stanovnicima...

- Banjalučani su prije više od sto godina u kinu gledali erotske filmove! Prikazivač je bio Tomo Rajt iz Osijeka, a 1910. godine jedan erotski film u Banjaluci prikazivan dan i noć bez prestanka! 

- Banjaluka se može pohvaliti najstarijom hodroelektranom na Balkanu. U Delibašinom selu trapistički redovnici izgradili su hidrocentralu 1899. godine, pa je tako prva sijalica u Banjaluci zasijala osam godina prije Zagreba.

- Banjaluka se prvi put spominje u zapisima ugarskog kralja Vladislava II Jagelovića, krajem 15. vijeka. On je 6. februara 1494. godine u Budimu izdao ispravu u kojoj se ovo mjesto navodi kao malo ugarsko utvrđenje u sastavu novoformirane Jajačke banovine.

- U Banjaluci danas postoji više od 1.000 kafića i restorana, a prva kafana u ovom gradu otvorena je još davne 1617. godine. Držao ju je izvjesni Seid na desnoj obali Vrbasa, naspram Kastela. Bila je odmah pored puta koji je preko mosta vodio kroz Tvrđavu, a imala je doksate nad vodom. 

- U Banjaluci je 1929. godine živjelo oko 20.000 stanovnika, gazilo se po blatu, a u centru se nalazilo groblje.Tisa Milosavljević, prvi ban Vrbaske banovine, za samo četiri i po godine, uspio je da od zapuštene turske kasabe napravi evropski grad. 

- Oslobodilac Banjaluke od fašista, narodni heroj Milančić Miljević (1909. – 1983.), poznat je i po tome što je njegova brigada jedina od svih Titovih jedinica uspjela da zarobi nekog njemačkog komandanta - nosioca Hitlerovog krsta prvog reda, plemića Haberleina. Miljević je 1944. organizovao i prvu fudbalsku utakmicu, tj. osnovao prvi fudbalski klub u bivšoj Jugoslaviji - Podgrmeč iz Sanskog Mosta.

Kasnije u miru, on se posvetio organizovanju borbi bikova. Bio je i strastveni lovac, vozio je moskviča, a kraj života dočekao je u gradu koji je oslobodio.

- Manje poznata činjenica je da su u rođeni Banjalučani i Saša Lošić iz Plavog Orkestra, kompozitor Zrinko Tutić, legendarni glumac Mustafa Nadarević, kao i vođa Parnog Valjka Husein Hasanefendić - Hus.

- Banjaluka je poznata po tome što je o ovom gradu napisano mnoštvo pjesama. Najpoznatije su „Aj, otkako je Banjaluka postala” i „Banjaluko i ta tvoja sela”.

- Orkestar legendarnog džezera Kvinsija Džonsa 60-ih godina gostovao je u Banjaluci. Taj koncert bio je nezaboravan - tokom nastupa nestalo je struje, pa su organizatori donijeli svijeće i petrolejke. To je ostavilo ogroman uticaj na Kvinsija i njegove muzičare, a rezultat toga je kompozicija „Banjaluka” koja se i do danas izvodi na svjetskim džez pozornicama.

- U sportskoj dvorani „Borik”, u čast olimpijskih pobjednika iz Banjaluke, nalazi se „Olimpijski slavoluk”. Zlatni banjalučki olimpijci su fudbaleri Tomislav Knez i Velimir Sombolac (1960. Rim), rukometaši Abas Arslanagić, Milorad Karalić, Nebojša Popović i Dobrivoje Selec (1972. Minhen), rukometaši Zlatan Arnautović i Zdravko Rađenović, kao i bokser Anton Josipović (1984. Los Anđeles). 

- Banja Luka je ime poznatog i veoma posjećenog restorana u Varšavi. Super simpatični kafić Banja Luka postoji i u Karkovu, a u Berlinu Banjaluka je ime jednog alternativnog kluba.

Banja Luka je i ime za vrstu tulipana koja se uzgaja u Holandiji. U toj zemlji postoje nepregledne plantaže predivne žuto-crvene Banjaluke...

- I na kraju, da li ste znali da je po Banjaluci nazvana jedna cijela pokrajina u Italiji?! Ili je možda obrnuto, ko zna… :) Sve u svemu - italijanska BANJI DI LUKA (Bagni di Lucca) je prelijepa, baš kao i ova naša!