Suvoća usta (kserostomija) označava smanjenje količine pljuvačke u usnoj šupljini kada pojedinac ima za 50 ili više odsto smanjeno lučenje pljuvačke, što uključuje i njen potpuni nedostatak. Smanjeno izlučivanje pljuvačke dovodi do osećaja lepljivosti pljuvačke, zadaha iz usta, otežanog govora, gutanja, pečenja jezika, ubrzanog razvoja karijesa, infekcija usne šupljine, čestih gljivičnih i bakterijskih infekcija i upala pljuvačnih žlezda.

Šta izaziva suvoću usta
Uzroci smanjenog lučenja pljuvačke mogu biti bolest pljuvačnih žlezda, sistemske bolesti kao što su Sjegrenov sindrom (autoimuna bolest čiji su glavni simptomi suvoća usta i očiju), malokrvnost, šećerna bolest, lečenje zloćudnih tumora, hemioterapija, starenje, dehidratacija organizma, teskoba, stres, depresija, gojaznost, disanje na usta, pušenje. Suva usta mogu biti reakcija nakon presađivanja koštane srži, operacije stomaka, oštećenja nerava zbog povrede glave i vrata, promena percepcije (Alchajmerova bolest ili moždani udar). Više od 400 lekova izaziva suvoću usta, a tu spadaju lekovi za regulaciju krvnog pritiska, regulaciju izlučivanja i lekovi protiv depresije.

Dijagnostika i metode otkrivanja uzroka
Suvoću usta kod bolesnika sa tipičnim simptomima i znakovima jednostavno je ustanoviti pomoću sijalometrije, merenja količine pljuvačke u jedinici vremena. Meri se količina pljuvačke koju pacijent može da ispljune u epruvetu s oznakama u sedećem položaju za pet minuta, pri čemu količina pljuvačke od jednog mililitra ili manje označava kserostomiju. Zahtevniji deo dijagnostike je otkrivanje samog uzroka. Tada se rade pretrage krvi, scintigrafija, ultrazvuk, citološka punkcija, magnetna rezonanca, kompjuterizovana tomografija, biopsija pljuvačnih žlezda...

Lečenje suvih usta
Lečenje suvoće usta potrebno je usmeriti prema otklanjanju uzroka, ali je to u mnogim slučajevima teško ili čak nemoguće. Ako suvoću usta izazivaju lekovi, potrebno ih je zameniti drugim. Dovođenje sistemskih bolesti kao što su malokrvnost ili šećerna bolest u kontrolisanu fazu može smanjiti problem.
Ne postoji jedinstven način lečenja kserostomije, ali postoje brojni načini za smanjenje neugodnih simptoma, poboljšanje oralnog zdravlja i zaštitu od mogućih komplikacija.

Za smanjenje osećaja suvoće usta treba:
- savetovati se sa stomatologom,
- savetovati se sa lekarom oko eventualne upotrebe lekova za sistemsko podsticanje lučenja pljuvačke,
- dnevno piti 1,5-2 litra tečnosti (vode ili pića bez šećera),
- uzimati tečnost za vreme jela,
- izbegavati suvu, začinjenu, slanu i kiselu hranu,
- izbegavati kafu, čaj, alkohol, pušenje,
- uzimati žvakaće gume i bombone bez šećera (žvakanje može podstaći i lučenje pljuvačke),
- koristiti ovlaživače prostora, naročito preko noći