„Crkva prekraja eparhije u dijaspori” Ovo je naslov a
Nešto nize, nalazi se clanak objavljen u internet izdanju lista Vesti od 6.12.2010. (http://www.vesti-online.com/Vesti/Srbija/101845/Crkva--prekraja--eparhije--u-dijaspori) a koji podstice na razmišljanje. Šta je cilj ovakvih promena? Prema nekim tumacenjima, sadasnji vrh SPC strahuje od odcepljenja onih eparhija i crkvenih opstina sirom sveta. S obzirom, da se na celu Crkvenih opstina u dijaspori nalase civilna lica a ne crkvena kakav je to slučaj u Srbiji, ovim manevrom nastoji se da se sva imovina crkvenih opstina prebaci u vlasnistvo SPC. Na taj način, sva imovina u Srbiji i Svetu postala bi vlasnistvo SPC a ne crkvenih opstina i njenih vernika cijim su sredstvima uglavnom iste i nastale.

------------------------------------------------------------------------------------
Crkva prekraja eparhije u dijaspori

Dok se srpska javnost bavi „slučajem Artemije” i u senci zbivanja oko oduzimanja episkopskog čina bivšem vladici raško-prizrenskom, među srpskim episkopima uveliko se razmatra prekrajanje granica sadašnjih eparhija kako u Srbiji, tako i u dijaspori. To se pre svega odnosi na Evropu i Ameriku, a kako saznaju „Vesti”, trebalo bi da bude i jedna od ključnih tema Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve u maju iduće godine.
Zanimljivo je da se nakon što je na Saboru pozdravljeno ujedinjenje dve doskorašnje srpske eparhije u Australiji, sad počinje sa forsiranjem usitnjavanja srpskih eparhija u Americi i Evropi - primećuju sagovornici „Vesti” iz vrha SPC.

S obzirom na to da episkop srednjoevropski Konstantin (Đokić) zbog bolesti nije bio prisutan na novembarskom zasedanju crkvene skupštine, doneta je odluka da se on umoli da za majsko zasedanje predloži način podele svoje sadašnje eparhije koja obuhvata Nemačku, Austriju i Švajcarsku.
U tom kontekstu, iz vrha SPC će vladici Konstantinu biti sugerisano da podelu eparhije izvrši tako što bi na teritoriji Nemačke ostala jedna eparhija, dok bi se od Austrije i Italije - koju bi trebalo izdvojiti iz sastava Mitropolije zagrebačko-ljubljanske na čijem je čelu mitropolit Jovan - formirala nova zasebna eparhija. Švajcarska bi bila pridodata postojećoj Eparhiji zapadnoevropskoj koju vodi vladika Luka - kaže za „Vesti” jedan od učesnika novembarskog zasedanja crkvene skupštine.
Ponovo se, prema rečima upućenih, u vrhu SPC aktuelizuje i stara teza o podeli Eparhije britansko-skandinavske na dve: britansku i skandinavsku.

- Pošto nadležni episkop Dositej (Motika) nije bio saglasan sa ranijim predlozima te vrste, inicijativa je, kako se sad ispostavlja, bila stopirana, ali samo na neko vreme. Jer, ako se iz iskustva ima u vidu da sadašnji sastav Sinoda (crkvene vlade) vrlo lako na Saboru može da preglasavanjem obezbedi natpolovičnu većinu, najverovatnije će već u maju i vladika Dositej biti umoljen da predloži podelu svoje eparhije - kaže jedan od starijih visokodostojnika.
Kad je reč o pravoslavnim srpskim eparhijama na severnoameričkom kontinentu, pred njima je nova arondacija, mada je prošle godine već izvršena jedna. Prema rečima episkopa upućenih u situaciju vezanu za taj deo sveta, eparhija pokojnog mitropolita Hristofora, koja se sastoji od manastira u Libertivilu i tri parohije u Čikagu, trebalo bi da se pripoji Eparhiji novogračaničkoj gde stoluje vladika Longin.



Očekuje se takođe i formiranje zasebne njujorške eparhije u čiji bi sastav ušli Njujork i Vašington kao i pojedine srpske parohije do Floride, dok bi Detroit trebalo da se pridoda Eparhiji istočnoameričkoj čiji je nadležni episkop Mitrofan.

Konačnu verziju predloga, kako kažu sagovornici „Vesti” u vladičanskim krugovima, o novim deobama i arondacijama postojećih eparhija SPC u Americi, za majsko zasedanje crkvene skupštine pripremiće episkopski savet sačinjen od srpskih vladika na ovom kontinentu.
------------------------------------------------------------------------------------------

Kome ide bušotina?

- Još nije precizirano da li će u sastav buduće njujorške eparhije ući i crkveni posed u Šejtlandu koji pripada Eparhiji istočnoameričkoj. U Šejtlandu postoji eparhijski kamp za srpsku decu, a pošto je posed veliki, na njemu ima i nekoliko bušotina za vađenje gasa, što ovoj srpskoj parohiji donosi poveliki prihod i tu će, bojim se, biti povuci-potegni - smatra jedan od srpskih vladika.
--------------------------------------------------------------------------------------
Posebno ministarstvo?

Interesantno je i da među pojedinim srpskim episkopima već dugo postoji ideja o zvaničnom ustanovljenju ministarstva za spoljne crkvene poslove na čelu sa crkvenim šefom diplomatije, po ugledu na Rusku pravoslavnu crkvu. Neki bi na toj dužnosti rado videli nekog od mlađih episkopa koji su se poslednje decenije 20. veka u Vašingtonu već okušali u crkvenoj diplomatiji. Ima, međutim, mišljenja starijih vladika da episkop bački Irinej „već dugo i dobro obavlja posao ministra spoljnih poslova u SPC” i da „ne treba osnivati crkveno ministarstvo za tu namenu”.

------------------------------------------------------------------------------------------
Poslednji put pre 16 godina

Podsećanja radi, 1994. godine vladika Konstantin je tadašnjom arondacijom eparhija ostao bez Italije, koja je pridodata Mitropoliji zagrebačko-ljubljanskoj, i Španije, koja je pripojena Eparhiji zapadnoevropskoj. Tada je nemačka štampa pisala da su tvrdi nacionalisti i tradicionalisti u vrhu SPC smanjili eparhiju vladici Konstantinu zato što on naginje ka ekumenizmu, da bi mu zatim iz pojedinih delove Eparhije srednjoevropske, kao i u Patrijaršiji SPC, bilo spočitavano da je on antiekumenista i nacionalista.

Zanimljivo je takođe da se sad uoči novog usitnjavanja Konstantinove eparhije, sve učestalije pominje cifra od pola miliona pravoslavnih Srba u Austriji, dok zvanična statistika te zemlje govori da u Austriji živi ukupno oko 179.000 pravoslavaca: Srba, Rumuna, Rusa, Bugara, Grka i drugih.
--------------------------------------------------------------------------------------